Overslaan en naar de inhoud gaan

Laatst bijgewerkt: december 2018

 

Op het bord van vele consumenten verdringen tropische garnalen de garnalen uit de noordelijke zeeën, voornamelijk omwille van hun democratische prijs. Op de Europese markt zijn verschillende soorten te vinden:

Penaeus vannamei, de witpootgarnaal, wordt gekweekt in Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië;
Penaeus stylirostris, de Pacifische blauwe garnaal, wordt gekweekt in Nieuw-Caledonië;
Penaeus monodon, de grote tijgergarnaal, wordt opgevist of gekweekt, uit de Indische Oceaan en Azië;
Penaeus subtilis, de zuidelijke bruine garnaal, wordt gevangen in de wateren van Zuid-Amerika, op het continentaal plat van Guyana;
Xiphopenaeus kroyeri, de Atlantische seabobgarnaal, wordt gevangen in de centraal-westelijke Atlantische Oceaan;
Parapenaeus longirostris, de roze diepzeegarnaal, is een zeer gewaardeerde soort uit de Atlantische Oceaan (west en oost, incl. de Middellandse Zee);

Heterocarpus reedi, de Chileense nylongarnaal, wordt gevangen voor de kust van Chili in de oostelijke Stille Oceaan;
Penaeus latisulcatus, de westelijke koningsgarnaal, is afkomstig, uit de oostelijke Indische en westelijke Stille Oceaan.

 

De visserij op tropische garnalen kent een grote bijvangst van vissen, zeezoogdieren en zeeschildpadden. Bepaalde visserijen nemen dan ook maatregelen om de schade aan de mariene fauna te beperken, o.a. door netten te  gebruiken die zeeschildpadden toelaten te ontsnappen.

 

Wildvangst of kweek

Garnalen afkomstig uit de visserij

De visserij van Penaeus subtilis op het continentaal plat van Guyana is onderworpen aan een vast quotum van 1 500 ton sinds 2016, terwijl de effectieve aanvoer er rond de 700 ton per jaar ligt. De laatste jaren wordt de stock gekenmerkt door een sterke daling in zowel de biomassa van de paai-individuen als in de rekrutering. De visserij blijkt echter niet de enige oorzaak van deze achteruitgang. Ook gewijzigde milieuomstandigheden zouden hun invloed hebben (stijging gemiddelde watertemperatuur, hydro-klimatologische veranderingen met wijzigingen in het windregime).

 

Gekweekte garnalen

Penaeus vannamei werd oorspronkelijk gekweekt in Zuid- en Centraal-Amerika. Een aantal kwekerijen in Ecuador hebben het biogarantiecertificaat. De soort werd in Azië ingevoerd om er ook mee te kweken, maar hij ontsnapte in het wild en dreigt er nu invasief te worden. De Aziatische productie, en in het bijzonder de Chinese, kent een sterke groei. De consumptie in de Aziatische landen neemt dermate toe, dat  men daar in de nabije toekomst garnalen zal moeten importeren om aan de vraag te voldoen.

 

Oorspronkelijk werd in de Indische Oceaan en in Azië gekweekt met Penaeus monodon, maar recent neemt de niet-inheemse soort Penaeus vannamei er de overhand. Vietnam produceert nog steeds Penaeus monodon in de Mekongdelta. Men kan niet alle kweekpraktijken uit een land of een streek over één kam scheren, maar toch is het aangeraden om de oorsprong van garnalen uit Bangladesh, Thailand en Indonesië goed onder de loep te nemen. Verschillende ngo’s klagen er namelijk de nefaste sociale en ecologische gevolgen van de garnalenkweek aan. In Madagascar heeft één kwekerij van Penaeus monodon met biogarantiecertificaat.


Penaeus stylirostris wordt nog gekweekt in Nieuw-Caledonië, maar wordt er voornamelijk op de lokale markt verkocht.

 

België importeerde in 2016 47 760 ton garnalen (alle tropische en noordelijke soorten bijeen). 24 587 ton zijn garnalen van het type Penaidae. Een groot deel hiervan wordt door de lokale visverwerkende industrie bewerkt en weer uitgevoerd (18 800 ton).

 

 

 

Onverzadigde honger naar garnaal

De consumptie van garnalen, en dan vooral van scampi en gamba’s, is het laatste decennium uit zijn voegen gebarsten. De productie van gekweekte garnaal heeft zich in de (sub)tropische regio’s enorm ontwikkeld en de kostprijs van dit (oorspronkelijk) luxeproduct is zeer sterk gedaald. Ook stimuleerde het ruime aanbod ervan de verbeelding en de knowhow van de Belgische en Franse voedselverwerkende industrie, die vandaag een groot productengamma aanbiedt op basis van deze garnalen. Ze worden in de handel op duizend-en-een manieren aangeboden: op zijn geheel, rauw of gebakken, gepeld, als brochette, gemarineerd, gerookt of met een sausje.

 

TE ONTHOUDEN

  • De garnalenconsumptie is de laatste jaren sterk toegenomen door de massale aanvoer van gekweekte tropische garnalen tegen lage prijzen.
  • Op vlak van duurzaamheid verschillen de productieomstandigheden – zowel bij de in het wild gevangen, als bij de kweekgarnaal – heel erg van de ene exploitatie tot de andere.
  • Vraag bij het aankopen van gekweekte garnalen aan uw leverancier meer informatie over de precieze productieomstandigheden. Er bestaat een groeiend aanbod van gekweekte garnalen met een biogarantielabel.
  • De stock van Penaeus subtilis in Guyana heeft momenteel te lijden onder ongunstige omgevingsfactoren. De bijvangsten zijn dalende door gebruik te maken van ontsnappingspanelen, maar kunnen op bepaalde momenten nog steeds zeer hoog zijn. De consumptie ervan is af te raden.
  • Zes visserijen van tropische garnalen beschikken over een MSC-label: een Surinaamse visserij op Xiphopenaeus kroyeri, een Chileense visserij op Heterocarpus reedi en vier Australische visserijen (waarvan drie in de Indische Oceaan op Penaeus latisulcatus en een in de Stille Oceaan op Penaeus esculentus, Penaeus merguiensis, Metapenaeus endeavouri, Penaeus semisulcatus, Penaeus indicus, Metapenaeus ensis).

WEETJES

Het opkweken van reuzengarnalen in tropische en subtropische regio’s gebeurt in vijverbassins op land. Op onze markt komt 90 % (in verkoopwaarde) van de geconsumeerde gamba en scampi uit kwekerijen. Vanuit milieuoogpunt bestaan er heel sterke verschillen in de kweekpraktijken tussen landen en tussen bedrijven. De ecologische balans van deze industrie, zoals die over het algemeen bedreven wordt, is heel negatief. ... [Lees verder]