Laatst bijgewerkt: Juni 2025

➜ BIOLOGIE

Sint-Jacobsschelp (Pecten maximus)

• FAMILIE: Pectinidae.

• KENMERKEN: Ongelijke schaal, platte bovenklep met rode tot bruine ribben, aanwezigheid van 200 oogjes (ocelli) aan de rand van de schaal.

• HABITAT: Zachte bodems bestaande uit zand, schelpresten of maërl* tussen 5 en 100 m diepte, nabij de kusten van de NO-Atlantische Oceaan.Het graaft zich half in en creëert zo zijn eigen plaats.

• VOEDSEL: Fytoplankton en zwevend organisch materiaal.

• GESLACHTSRIJP: 102-115 mm (2-3 jaar).

• PAAITIJD: Mei tot september. Hermafrodiete soort met
  uitwendige bevruchting.

• LEEFTIJD: 20 jaar.

ANDERE SOORTEN die op onze markt verkocht worden

PATAGONISCHE GROTE MANTEL
(Zygochlamys patagonica) Wilde soort gevangen door Argentinië in het ZW-Atlantische Oceaan

AMERIKAANSE GROTE MANTEL
(Placopecten magellanicus) Wilde soort uit de Verenigde Staten en Canada.

PERUAANSE KAMSCHELP
(Argopecten purpuratus) Wilde soort (voornamelijk bevist door Peru in het zuidoosten van de Stille Oceaan), of gekweekt soort (voornamelijk geëxploiteerd in Peru en Chili).

JAPANDE GROTE MANTEL
(Mizuhopecten yessoenis) Wilde soort (gevist in NW-Stille Oceaan), of gekweekt soort, voornamelijk geëxploiteerd door Japan.

EDELE GROTE MANTEL
(Mimachlamys assicostata) Wilde soort uit Vietnam.

➜ VANGST

De Europese sint-jacobsschelpen (Pecten maximus) die in Frankrijk worden geconsumeerd, zijn afkomstig van schelpenbanken rond de Britse eilanden, voornamelijk in het Engels Kanaal. De belangrijkste afzettingen in dit gebied (>85% van de Franse aanvoer) zijn die uit: de Baai van de Seine
(geëxploiteerd door bijna 250 schepen die langs de hele kust van Boulogne-sur-Mer tot Cherbourg aanmeren), de baai van Saint-Brieuc (geëxploiteerd door ongeveer 240 schepen) en Granville Bay (100 schepen). Pecten maximus kan ook afkomstig zijn uit de Golf van Biskaje (Glénan, Quiberon Bay, Pertuis Charentais) en de haven van Brest. Vandaag is de productie uit de schelpenbanken van de Golf van Biskaje erg laag (250 ton in 2021-2022 tegenover meer dan 38.000 ton in het Engels Kanaal). De sint-jacobsschelpen worden voornamelijk gevangen met dreggen. In mindere mate worden ze ook met de hand gevangen door duikers (Hitra eiland, Noorwegen, Schotland, Bretagne). Frankrijk is het belangrijkste Europese land voor sint-jacobsschelpen (ongeveer 48.675 ton in 2022). België bracht in 2022, 416 ton Sint-Jacobsschelp aan land. De gevangen schelpen worden regelmatig gecontroleerd omwille van cyclische concentraties van toxines (gifstoffen geproduceerd door bepaalde soorten microalgen van het geslacht Pseudonitzschia. Schaaldieren die deze giftige Pseudonitzschia hebben gefilterd, kunnen gastro-intestinale en/of neurologische vergiftiging bij consumenten veroorzaken). Tijdelijke sluitingen kunnen op Frans niveau worden besloten als deze concentraties de geldende Europese drempels overschrijden.

De meest gevangen mantelsoort wereldwijd is Mizuhopecten yessoensis (Japanse grote mantel), die voornamelijk door Japan wordt geëxploiteerd in het noordwesten van de Stille Oceaan. Een
deel van de productie komt ook uit de kweek. Een tweede soort die erg geëxploiteerd wordt is Placopecten magellanicus (Amerikaanse grote mantel), gevangen door de Verenigde Staten en Canada. Japan en de verenigde Staten zijn de belangrijkste landen voor de vangst van St-Jacobsschelpen wereldwijd (resp. 340.000 en 121.082 ton in 2023).

➜ AQUACULTUUR

De wereldproductie van sint-jacobsschelp (ongeveer 2.000.000 ton in 2022) is sinds 1992 hoger dan die van de visserij. De kweek van mantelschelpen werd in de jaren ‘70 op grote schaal ontwikkeld in Japan, waarbij twee technieken werden gebruikt: kweken in suspensie aan touwen of in lantaarnvormige structuren en zaailingen op de zeebodem. Ondertussen is China, de grootste producent geworden van gekweekte sint-jacobsschelpen (1.792.240 ton in 2022). Sinds de jaren ‘80 is deze schelpdierkwekerij ontwikkeld, waarbij de Japanse sint-jacobsschelp (Mizuhopecten yessoensis) de belangrijkste is. Chili en Peru ontwikkelden de productie van Argopecten purpuratus aan hun kusten in de jaren '80 en '90.
In Frankrijk kweekt men de Pecten Maximus in de haven van Brest. Het gekweekte broedsel wordt uitgezaaid in zee, om een exploiteerbare populatie in stand te houden.

➜ TOESTAND VAN DE BESTANDEN

➜ BEHEER VAN DE BESTANDEN

De belangrijkste Europese en Franse beheersmaatregelen voor Pecten maximus omvatten:

MINIMALE GROOTTE:

• 100 mm als algemene Europese regel (110 mm voor de Ierse Zee en het oostelijke Engels
  Kanaal);

• 102 mm voor de Baai van Saint-Brieuc (site geklasseerd als beschermd natuurreservaat sinds
  1998);

• 105 mm voor de Baai van Brest en de Pertuis Charentais.

EEN WETTELIJKE DIAMETER VOOR DE DREGGEN WAARMEE GEVIST WORDT:

• 97 mm (binnendiameter van de ringen) - overal in Frankrijk (beslissing van de schelpencommissie
  van de CNPM(2) sinds 2021);

• Er is geen wettelijke minimumdiameter voor de Britten. De meesten gebruiken ringen met een
  diameter van 85 mm (soms minder).

SEIZOENSLUITING: Van mei tot oktober, wat overeenkomt met zowel de paaiperiode alsook de periode van sterke groei van de schelpen (overvloed aan fytoplankton in lente en zomer).
OVERIGE REGELS:

• beperkt quota per zeereis en volgens het type vaartuig;

• beperkt aantal visvergunningen;

• beperkt aantal dagen (en duur) van vissen;

• invoer van een ‘braakliggende’ zone in de Seinebaai die elk jaar verandert.

In de Verenigde Staten zorgt het beheer van Placopecten magellanicus voor beperkingen in de toegang tot visserij, en de controle daarop is streng.

CONSUMPTIE 

Sint-jacobsschelpen worden als geheel en levend op de markt gebracht, of geïmporteerd als verse of diepgevroren noten, of verwerkt in kant-en-klare gerechten. Frankrijk is de grootste consument met ongeveer 2,5 kg per inwoner per jaar. Ze importeren verse schelpen voornamelijk uit het Verenigd Koninkrijk en diepgevroren sint-jacobsschelpen uit Peru, Argentinië en Canada. Sint-jacobsschelpen worden zeer gewaardeerd door Franse huishoudens (9.704 ton vers aangekocht in 2022, waarvan 1.602 ton noten). België importeert diepgevroren en verse schelpen voornamelijk uit Nederland en Frankrijk. In 2021 werd 1.900 ton geïmporteerd en 1.050 ton verder geëxporteerd binnen EU. Alle Belgen hebben samen 352 ton sint-jacobsschelpen geconsumeerd (vers en diepgevroren).

ECOLABELS

WILDE SINT-JACOBSSCHELP

• MSC • 7 visserijen zijn gecertificeerd (2 voor Pecten maximus (Shetland en de baai van Saint-Brieuc), 1 voor Zygochlamis patagonica, 3 voor Placopecten magellanicus en 1 voor Mizuhopecten yessoensis).

GEKWEEKTE SINT-JACOBSSCHELP

• ASC • 7 Argopecten purpuratus- kwekerijen en 1 voor Mizuhopecten yessoensis zijn gecertificeerd.