Laatst bijgewerkt: december 2018

Met de opmerkelijke grote kop, de uitstulpbare bek, de lange stekels op de rugvin en het zijdelings afgeplat lichaam is zonnevis een opvallende verschijning uit de familie van de Zeidae. Hij is daarenboven gemakkelijk te herkennen aan de zwarte vlek op de flank. Die donkere vlek zou volgens de legende de duimafdruk van Sint-Pieter zijn, maar dient volgens biologen als ‘vals oog’ om roofdieren te misleiden. De naar voren gerichte bek van de zonnevis heeft een belangrijke functie. Omdat de vis een slechte zwemmer is, ligt hij op de loer en vangt hij zijn prooien (vooral vissen, soms ook inktvissen en schaaldieren) door vliegensvlug zijn bek uit te stulpen. Zonnevis leeft solitair, zowel tegen de bodem als in de waterkolom (bentho-pelagische levenswijze), in water tussen de 50 en 150 m diep.

Zonnevis komt voor in de Oost-Atlantische Oceaan (van het zuiden van Noorwegen tot Zuid-Afrika), in de Middellandse Zee en de Zwarte Zee, en in Indische Oceaan en westelijk Stille Oceaan (van Japan tot Nieuw Zeeland). Het mannetje is voor het eerst  geslachtsrijp op 3-jarige leeftijd (wanneer hij 23 à 29 cm groot is) en het vrouwtje (dat dan 29 à 37 cm groot is) op 4-jarige leeftijd. In de noordoostelijke Atlantische Oceaan vindt de voortplanting plaats op het einde van de winter, begin van de lente. Deze periode valt iets vroeger in de Middellandse Zee. Zonnevis kan tot 90 cm groot worden, 8 kg zwaar en 12 jaar oud.

Frankrijk grootste aanvoerder

Zonnevis wordt mee opgevist in bodemsleepnetten, samen met andere soorten van commercieel belang. Frankrijk is in Europa de grootste producent van zonnevis en voert 40% aan van de 4 756 ton aangevoerd door de totale Europese vloot (data 2015). Het aandeel van Frankrijk in de wereldvangsten van zonnevis bedraagt 11% (van de 15 899 ton in 2015).

Toen Belgische vissers, in de jaren 30 van de vorige eeuw, nog visrechten hadden in de kustwateren van Marokko, Portugal en Spanje, werden nog aanzienlijke hoeveelheden zonnevis aangeland (tot 120 ton). Sindsdien is de aanvoer sterk teruggevallen tot 20-30 ton per jaar. Zonnevis is een bijvangstsoort in de gemengde boomkorvisserij, voornamelijk wanneer gevist wordt in de Keltische Zee.

Niet-bedreigd bestand … wel steeds intensievere visserij

De stocks van zonnevis zouden niet bedreigd zijn. De soort kent wel een verschuiving in zijn verspreidingsgebied, die waarschijnlijk veroorzaakt wordt doordat zijn prooidieren zich door de klimaatopwarming verplaatsen.

De visserij op zonnevis is momenteel aan geen enkele specifieke maatregel onderworpen (geen vangstquota). Beperkingen op de vangsten van gequoteerde demersale soorten (zijnde op of dichtbij de bodem levende vissen), hebben als gevolg dat vissers zich steeds meer richten op soorten zonder beperkingen, waaronder de zonnevis.
De handel in zonnevis is niet aan een minimum instandhoudingsreferentiegrootte onderworpen. We herinneren er wel aan dat de grootte bij geslachtsrijpheid voor vrouwtjes 37 cm bedraagt en dat het aangeraden is om grotere exemplaren te verkiezen die al eens de kans hebben gehad om zich voort te planten.

Edele vis

Zonnevis behoort tot de beperkte kring van ‘edele’ vissen zoals tong, tarbot, griet en zeebaars. De verfijnde smaak en de hoge prijs maken hem tot de lieveling van de klasserestaurants. Het is één van de duurdere soorten in de Franse vismijnen waar de  prijzen rond de 10 euro de kilo gaan. In de Belgische vismijnen liggen de prijzen een stuk lager (6,80 euro de kilo).