Laatst bijgewerkt: december 2018

De Noorse kreeft, in de vishandel ook wel langoustine genoemd, leeft op heel variabele dieptes gaande van 20 tot 800 meter in een habitat met een zeer specifieke watertemperatuur en type bodem. Dit schaaldier (10-20 cm) verkiest modderige-zandige bodems waarin het een ondergronds gangensysteem graaft. Ze vertonen een sterk territoriumgedrag en zijn voornamelijk ’s nachts actief. Het vrouwtje verlaat het gangenstelsel enkel om zich te voeden of om te paren. Noorse kreeften planten zich voort in de maanden augustus-september, waarna het vrouwtje voor 10 maanden de eitjes met zich meedraagt. In de Golf van Biskaje worden de mannetjes geslachtsrijp bij een lengte van 87 mm (kopborststuk 26 mm), de vrouwtjes als ze ongeveer 75 mm meten. Mannetjes kunnen 10 jaar oud worden. Vrouwtjes kennen een tragere groei en kunnen tot 20 jaar oud worden.

Afzonderlijke bestanden

• Noorse kreeft wordt in de Keltische Zee hoofdzakelijk bevist door Franse, Ierse en Engelse sleepnetvissers. Wetenschappelijke data tonen aan dat het beheersysteem voor deze regio geen consistent beheer toelaat voor de verschillende stocks aanwezig in deze regio, maar het is wel zo dat de stocks allemaal worden beheerd in overeenstemming met een Maximale Duurzame Opbrengst (MSY). In 2018  was de Totale Toegestane Vangst (TAC) voor het ganse ICES-gebied 7 ingesteld op 29 091 ton, te verdelen tussen het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Frankrijk en Spanje.

• Noorse kreeft vertoonde op de Porcupine Bank de afgelopen jaren tekenen van verzwakking, maar momenteel wordt de populatie er beschouwd als duurzaam bevist. Sinds 2010 wordt deze zone in de lente gesloten om de vangst van vrouwtjes te limiteren. Voor 2018 schatte ICES de vangstmogelijkheden in op 2 734 ton.

• In de Golf van Biskaje wordt langoustine bijna exclusief door Franse sleepnetvissers bevist. Ondertussen is het aandeel van fertiele dieren in de stock stabiel en wordt de stock er beheert conform een Maximale Duurzame Opbrengst (MSY). De Franse markt wordt vooral bevoorraad met Noorse kreeften uit deze stock. Sinds 2002 hebben Franse langoustinevissers zichzelf regels opgelegd die strenger zijn dan wat Europa vraagt: een verplichte vergunning om het aantal schepen beperkt te houden en een minimummaat die hoger is dan wat Europa voorschrijft (90 mm i.p.v. 70 mm). Daarnaast experimenteert men er met selectievere vistuigen, goed om de hoge bijvangsten van zowel jonge Noorse kreeftjes, als jonge heek in te perken. Het onderzoek naar ontsnappingspanelen voor heek en naar de overleving van ondermaatse Noorse kreeftjes is nog aan de gang.

• De verscheidene stocks van Noorse kreeft in de Schotse wateren worden door Schotse vissers geëxploiteerd, zowel met korven als met bodemsleepnetten. De meerderheid van deze stocks wordt duurzaam bevist.

• In de Noordzee bevinden zich negen aparte stocks van Noorse kreeft. ICES raadt aan om deze elk apart te beheren. De Europese TAC bedroeg in 2018  24 518 ton, en moet verdeeld worden tussen het Verenigd Koninkrijk, Nederland, België, Denemarken, Duitsland en Frankrijk. De visserij op Noorse kreeft wordt uitgevoerd met een kleine maaswijdte van 80 mm en de bijvangst van kabeljauw is er een probleem. De Belgische vissers gaan vooral naar de centrale Noordzee op Noorse kreeft vissen, ter hoogte van Silver Pit, Botney Cut, Puzzle Hole en Horns Rev.  In 2016 landden de Belgische vissers 885 ton Noorse kreeft aan uit de Noordzee en werd ook nog eens 400 ton Noorse kreeft ingevoerd. Een groot deel ervan (780 ton) dient niet voor lokale consumptie, maar wordt terug geëxporteerd.

Levend, bevroren of diepgevroren

In Frankrijk worden Noorse kreeften vooral in hun geheel levend verkocht, maar ook dood op ijs gekoeld of als diepgevroren staarten. De verkoop van vers gekookte Noorse kreeft is er klein, maar neemt toe (vooral tijdens de eindejaarsfeesten). In België is het net de gewoonte om Noorse kreeftjes voorgekookt te verkopen, alhoewel het verse en diepgevroren aandeel in het aanbod groeit. Frankrijk is een belangrijkste afzetmarkt van dit heerlijke schaaldier met een jaarlijkse import van 5 988 ton in 2016.